Όπως εξηγεί το Public Domain Review, οκτώ από τους έντεκα δημιουργούς θα τεθούν σε καθεστώς κοινού κτήματος σε χώρες με διάρκεια πνευματικών δικαιωμάτων όσο η περίοδος ζωής του δημιουργού συν 70 χρόνια, όπως στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας), σε Βραζιλία, Ισραήλ, Νιγηρία, Ρωσία, Τουρκία, κλπ. Τρεις θα αποτελούν κοινό κτήμα σε χώρες με διάρκεια πνευματικών δικαιωμάτων όσο η περίοδος ζωής του δημιουργού συν 50 χρόνια, όπως για παράδειγμα σε Καναδά, Νέα Ζηλανδία και πολλές χώρες της Ασίας και της Αφρικής.
Προσοχή όμως: τα παραπάνω δεν ισχύουν στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου τίποτα απολύτως δεν καθίσταται κοινό κτήμα λόγω αναδρομικής νομοθεσίας που επέκτεινε τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στα 95 χρόνια για έργα που δημιουργήθηκαν μεταξύ 1923 και 1977. Αυτό σημαίνει ότι τίποτα δεν θα γίνει κοινό κτήμα στις ΗΠΑ μέχρι το 2019, εκτός βέβαια αν θεσπιστεί διαφορετική νομοθεσία.
Παραμερίζοντας την αποθάρρυνση της χρήσης λόγω της πνευματικής ιδιοκτησίας, κατά τ' άλλα η Ημέρα Κοινού Κτήματος για το 2015 έχει να παρουσιάσει αρκετούς σημαντικούς καλλιτέχνες που αναφέρονται πιο κάτω. Η χαριτωμένη “αναμνηστική φωτογραφία” της τάξης του 2015 από το Public Domain Review συμπεριλαμβάνει τον δημιουργό του Τζέιμς Μποντ Ian Fleming, τη συγγραφέα Flannery O'Connor, τη θαλάσσια βιολόγο Rachel Carson και τον φουτουριστή ποιητή Filippo Tommaso Marinetti. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε τον γλύπτη Aristide Maillol και τον σκιτσογράφο George Herriman, δημιουργό του Krazy Kat. Θα λέγαμε οτι κυρίως πρόκειται για την τάξη του θανάτου του 1944, κάτω από τη βαριά σκιά του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Πράγματι, ο “πατέρας” του Μικρού Πρίγκηπα Antoine de Saint-Exupéry εξαφανίστηκε σε αεροπορική αποστολή εκείνη τη χρονιά ενώ ο συνθέτης Glenn Miller χάθηκε κατά τη διάρκεια πτήσης προς τη Γαλλία όπου επρόκειτο να ψυχαγωγήσει στρατιώτες.
Έντβαρντ Μουνκ (Edvard Munch)
Το ζοφερό και αγωνιώδες ύφος του Νορβηγού Έντβαρτ Μουνκ μας χάρισε έναν από τους πιο εμβληματικούς ζωγραφικούς πίνακες του 20ού αιώνα, την Κραυγή, της οποίας η πρώτη έκδοση ολοκληρώθηκε το 1893. Οι φευγαλές πινελιές του ανάμικτες με το ψυχολογικό του μαρτύριο άσκησαν τεράστια επιρροή στο γερμανικό εξπρεσιονισμό και εξακολουθεί να ασκεί μέχρι και σήμερα. Μία εκδοχή της Κραυγής από το 1895 πουλήθηκε για 119,9 εκατομμύρια δολάρια σε δημοπρασία του 2012.
Βασίλι Καντίνσκι (Wassily Kandinsky)
Πολλοί από τους καλλιτέχνες εκείνης της περιόδου που εισέρχονται στη χωρίς περιορισμούς χρήση ως "Κοινό Κτήμα" αντιπροσωπεύουν την εξέλιξη του μοντερνισμού, κανενός όμως η επιρροή δεν υπήρξε τόσο ισχυρή όσο του γεννημένου στη Μόσχα Wassily Kandinsky. Τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα σχημάτων όπως στροβιλίζονται σε πολύχρωμες συγκρούσεις προέκυψαν από τους πειραματισμούς του με πολλά από τα σημαντικά κινήματα του 20ού αιώνα, καθώς αυτός πέρναγε από τον μετα-ιμπρεσιονισμό στη σχολή Bauhaus καταλήγοντας στην ακραία αφηρημένη ζωγραφική κατά την τελευταία δεκαετία του έργου του.
Πητ Μοντριάν (Pieter Cornelis Mondriaan)
Όπως και ο Καντίνσκι, ο Ολλανδός ζωγράφος Πητ Μοντριάν ξεκίνησε με την αλληγορική, νατουραλιστική τέχνη πριν περιορίσει την έκφραση σε θεμελιώδη σχήματα και την οποία χαρακτηρίζει ως Νεοπλαστικισμό. Μέλος του κινήματος De Stijl (Το Στυλ), ο Μοντριάν υιοθέτησε ρυθμούς με γεωμετρική ερμηνεία. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος τον ανάγκασε να καταφύγει στη Νέα Υόρκη, όπου πέθανε το 1944 και ενταφιάστηκε σε έναν απλό τάφο, στο Cypress Hills νεκροταφείο, στο Queens της Νέας Υόρκης.
Μετάφραση άρθρου “Free at Last! Munch, Mondrian, and Kandinsky Enter the Public Domain” από την Alison Meier, (1 Ιανουαρίου 2015) από την ιστοσελίδα HYPERALLERGIC – Sensitive to Art and it’s Discontents αποκλειστικά και μόνο για παιδαγωγικούς σκοπούς και χρήση.
Η μετάφραση έγινε από τους εκπαιδευτικούς Κ. Πετσιώτη και Π. Παρασκευόπουλο στο πλαίσιο εργασίας για το μάθημα εξ αποστάσεως "Τα πνευματικά δικαιώματα και η σημασία αναφοράς των πηγών που χρησιμοποιούμε στο Διαδίκτυο" στην πλατφόρμα ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης etwinning. Το εισαγωγικό σκίτσο του άρθρου είναι του εκπ/κού Στέλιου Λυκοτραφίτη.
Διαβάστε περισσότερα για την «Ημέρα Κοινού Κτήματος - Τάξη του 2015» (Public Domain Day - Class of 2015) στο διαδικτυακό περιοδικό Public Domain Review και διαβάστε περισσότερα για την ετήσια μνημόνευση στην ιστοσελίδα της «Ημέρας Κοινού Κτήματος» (Public Domain Day website).
