Ζητήματα σε σχέση με την προστασία των δεδομένων, περιλαμβανομένης της διασυνοριακής διάστασης, απασχολούν τους πολίτες καθημερινά όταν συναλλάσσονται με δημόσιες υπηρεσίες, όταν αγοράζουν αγαθά ή υπηρεσίες, όταν ταξιδεύουν ή όταν περιηγούνται στο διαδίκτυο. Στις 28/1/2011, επ' ευκαιρία της Ημέρας Προστασίας Δεδομένων, το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσαν τα χέρια για να προωθήσουν το θεμελιώδες δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων.
Οι κανόνες προστασίας δεδομένων της ΕΕ υπάρχουν εδώ και περισσότερα από 15 χρόνια. Έχουν αντέξει στο χρόνο και τώρα πρέπει να εκσυγχρονιστούν ώστε να αντικατοπτρίζουν το νέο τεχνολογικό τοπίο. Κατά τη διάρκεια του 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε αλλαγές στην οδηγία του 1995 για την προστασία δεδομένων.
Στις 28/01/2011 ήταν η 30ή επέτειος της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της αυτόματης επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα («Σύμβαση 108»).
Τα θέματα της ιδιωτικότητας και της προστασίας των δεδομένων εμφανίζονται συχνά στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια. Η τεχνολογία εξελίσσεται με γεωμετρική πρόοδο, φέρνοντας δραματικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα προσωπικά δεδομένα για την παροχή αγαθών και υπηρεσιών. Αυτό ισχύει ιδίως στο διαδικτυακό περιβάλλον και καλύπτει ευρύ φάσμα τομέων, από τις τραπεζικές συναλλαγές μέχρι τα ταξίδια και την κοινωνική δικτύωση. Η ανταλλαγή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα αποτελεί επίσης μέρος της προσπάθειας για μια ασφαλή και προστατευμένη κοινωνία.
Ιστορικό
Η οδηγία της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων εκδόθηκε το 1995. Στις 4 Νοεμβρίου 2010, η Επιτροπή χάραξε στρατηγική για την ενίσχυση των κανόνων της ΕΕ σχετικά με την προστασία των δεδομένων. Στόχος της είναι η προστασία των προσωπικών δεδομένων σε όλους τους τομείς πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής της νομοθεσίας, περιορίζοντας παράλληλα τις γραφειοκρατικές επιβαρύνσεις για τις επιχειρήσεις και εξασφαλίζοντας την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων στο εσωτερικό της ΕΕ. Με βάση την εν λόγω ανασκόπηση της πολιτικής και τα αποτελέσματα δημόσιας διαβούλευσης η Επιτροπή θα αναθεωρήσει την οδηγία για την προστασία των δεδομένων που εξέδωσε η ΕΕ το 1995.
Οι κανόνες της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων (οδηγία του 1995 για την προστασία των δεδομένων95/46/EΚ) αποσκοπούν στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των φυσικών προσώπων και ιδίως του δικαιώματος στην προστασία των δεδομένων, καθώς και της ελεύθερης ροής των δεδομένων. Η γενική αυτή οδηγία για την προστασία των δεδομένων συμπληρώθηκε από άλλες νομοθετικές πράξεις, όπως η οδηγία για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Υπάρχουν επίσης ειδικοί κανόνες για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στην αστυνομική και δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις (απόφαση-πλαίσιο 2008/977/ΔΕΥ).
Το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα αναγνωρίζεται ρητά από το άρθρο 8 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ καθώς και από τη συνθήκη της Λισαβόνας. Η συνθήκη, στο άρθρο 16, παρέχει τη νομική βάση για θέσπιση κανόνων σχετικά με την προστασία των δεδομένων για όλες τις δραστηριότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ (Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
Ενέργειες του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την προστασία των δεδομένων
Η Σύμβαση 108 του Συμβουλίου της Ευρώπης, που τέθηκε προς υπογραφή το 1981, αποτελεί ήδη σημείο αναφοράς για 43 κράτη στην Ευρώπη, καθώς και το μόνο διεθνές δεσμευτικό από νομική άποψη μέσο που θα μπορούσε να ισχύσει παγκοσμίως. Οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο που διαθέτει την απαιτούμενη νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων μπορεί να γίνει συμβαλλόμενο μέρος της σύμβασης αυτής.
Στη σύμβαση προβλέπεται μια σειρά βασικών αρχών που χαίρουν καθολικής αναγνώρισης, καθώς και πρότυπα που είναι δεσμευτικά από νομική άποψη. Οι τεχνολογικά ουδέτερες διατάξεις της παρέχουν προστασία από την προσβολή της ιδιωτικής ζωής από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Η σύμβαση παρέχει ένα νομικό πλαίσιο για την μεταβίβαση προσωπικών δεδομένων μεταξύ χωρών που την έχουν κυρώσει, καθώς και μια πλατφόρμα πολυμερούς και ισότιμης συνεργασίας μεταξύ των κρατών που μετέχουν σε αυτήν.
Οι μετέχουσες χώρες μπορούν να ανταλλάσσουν ιδέες και βέλτιστες πρακτικές και να αναπτύσσουν από κοινού νέα πρότυπα. Το 2001, η Σύμβαση 108 συμπληρώθηκε με ένα επιπρόσθετο πρωτόκολλο όσον αφορά τις εποπτικές αρχές και τις διασυνοριακές ροές δεδομένων.
Η 28η Ιανουαρίου επελέγη ως Ημέρα Προστασίας Δεδομένων διότι σηματοδοτεί την επέτειο της Σύμβασης 108. Φέτος, το Συμβούλιο της Ευρώπης, επ’ ευκαιρία της Ημέρας Προστασίας Δεδομένων, δρομολογεί διαβούλευση σχετικά με το πώς θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί η Σύμβαση 108 και να συνεχιστεί η βελτίωση των προτύπων προστασίας δεδομένων όχι μόνον στην Ευρώπη, αλλά και ανά τον κόσμο.
Περισσότερες πληροφορίες
Συμβούλιο της Ευρώπης: Προστασία δεδομένων
Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Προστασία δεδομένων
Δείτε το κλιπ της Επιτροπής σχετικά με την προστασία των δεδομένων και τα κοινωνικά δίκτυα